Agenda voor een toegankelijk Delft

VN-verdrag

Nederland heeft in 2016 het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap (VN-Verdrag Handicap) ondertekend. Het verdrag waarborgt de positie van mensen met een beperking. Mensen met een beperking moeten de mogelijkheid hebben om mee te doen. Ze hebben het recht om dit zelfstandig te doen waar mogelijk, net als mensen zonder beperking. Delft geeft uitvoering aan het VN-Verdrag met deze Delftse Inclusie Agenda ‘Samen naar een toegankelijker Delft’. Met als doel drempels voor toegankelijkheid letterlijk en figuurlijk weg te nemen.

We gebruiken in deze Agenda de term ‘mensen met een beperking’. Dit doen we omdat ervaringsdeskundigen en belangenorganisaties deze term het meest inclusief vinden, ondanks het feit dat mensen in een categorie worden geplaatst. In principe kan iedereen een beperking hebben, of deze tijdelijk is of niet.

Niets over ons, zonder ons!

De gemeente Delft wil zowel letterlijk als figuurlijk drempels wegnemen voor mensen met een beperking. Met deze Agenda spreken we in gezamenlijkheid met het Toegankelijkheidsnetwerk (zie ook Toegankelijkheidsnetwerk) de ambitie uit ons in te zetten voor het toegankelijk maken van Delft. Dit gaat niet van vandaag op morgen en vraagt veel afstemming met de stad. Wat op papier een goed ontwerp lijkt, kan in de praktijk toch niet toegankelijk zijn. Daarom werken we samen met ervaringsdeskundigen en (belangen)organisaties uit de stad om de plannen te laten aansluiten op de behoeften vanuit de stad. Met deze Agenda willen we de fysieke, sociale en digitale toegankelijkheid voor mensen met een beperking in Delft verbeteren (zie kader). En met deze Agenda krijgen mensen met een beperking een stem.

Onder het motto ‘Niets over ons, zonder ons’ hebben we deze Agenda voor, door én met mensen met een beperking opgesteld. En we voeren deze samen uit. We zijn begonnen met gesprekken met ervaringsdeskundigen, belangenorganisaties en zorgaanbieders in Delft. Door middel van open gesprekken, bijeenkomsten en interviews hebben we onderzocht waar mensen met een beperking in Delft tegenaan lopen. De verhalen, ideeën, wensen en ervaringen die zijn opgehaald hebben de Agenda gevormd. En, deze Agenda voeren we uit sámen met partners in de stad.

Het doel is dat wij, als inwoners van Delft, ambtenaren, organisaties en ondernemers ons steeds afvragen of iedereen kan meedoen op de manier waarop het nu gaat. Is het voor iedereen toegankelijk?

De aandacht voor toegankelijkheid groeit en dat is te merken in de stad. We zien dat steeds meer ondernemers en organisaties bezig zijn met het verbeteren van de toegankelijkheid. Enkele voorbeelden:

Museum Prinsenhof is niet of nauwelijks toegankelijk voor mensen met een fysieke beperking. Met de aanstaande verbouwing van het museum wordt de toegankelijkheid verbeterd.
Het Platform Bezoekerseconomie kiest ervoor zich in te zetten voor een toegankelijke stad. Ze ondersteunen het doel dat meer mensen moeten kunnen meedoen en gaan er vanaf mei 2024 actief mee aan de slag.

Er is aandacht voor de toilettoegankelijkheid. Door deze toegankelijkheid in Delft zichtbaar te maken in de ‘Hoge Nood’ app en waar nodig uit te breiden, werkt Delft Marketing met haar partners aan een gastvrije en inclusieve stad. Met deze sticker geeft een onderneming aan dat men gebruik kan maken van het toilet. De volgende stap is dat er steeds meer toiletten toegankelijk zijn voor mensen met een lichamelijke beperking.

Hogenood. Bij ons mag je naar de WC. Delft

We onderscheiden drie soorten toegankelijkheid: fysieke toegankelijkheid, digitale toegankelijkheid en sociale toegankelijkheid.

1

Kun je goed gebruikmaken van bijvoorbeeld de openbare ruimte, een woning, de bibliotheek of het stadhuis? Dan is de fysieke toegankelijkheid in orde. Het ideaal is dat iedereen van dezelfde mogelijkheden gebruik kan maken. Een goed toegankelijk gebouw heeft bijvoorbeeld een ingang die iedereen kan gebruiken. Wanneer veel gebouwen en de openbare ruimte een goede fysieke toegankelijkheid hebben, kunnen mensen met een beperking zich zelfstandig verplaatsen in de stad.

2

Naast de fysieke wereld is er ook een digitale wereld. Wanneer iedereen gebruik kan maken van websites en apps is de digitale toegankelijkheid goed. Het is van belang dat de informatie ook online beschikbaar is voor iedereen, dus ook voor mensen met een beperking. In Delft vinden we dat digitale toegankelijkheid ook gaat over de online informatie die overheden, musea, rouwcentra, geloofsgemeenschappen en bedrijven op hun website geven over de toegankelijkheid van hun fysieke locaties. Daarnaast is het belangrijk dat naast de online informatie en dienstverlening er ook alternatieven blijven bestaan. De mogelijkheid om te bellen of face-to-face geholpen te worden.

3

De derde vorm is sociale toegankelijkheid. Dat betekent dat je op een gelijkwaardige manier wordt benaderd in een restaurant, op straat of bij een instantie. Hierdoor voelt een persoon zich welkom en onderdeel van de samenleving. Er wordt hiermee rekening gehouden met wat je wilt en kunt.

Bron: website https://www.accessibility.nl.

In co-creatie tot stand gekomen

Om de Agenda te vormen, hebben we op verschillende manieren signalen opgehaald over de toegankelijkheid in Delft. Vanuit de stad is opgehaald wat beter kan in Delft, waar we de komende tijd op moeten inzetten en wat prioriteit heeft. Ook hebben we kennisgenomen van relevante stukken en richtlijnen over toegankelijkheid. De betrokkenheid bij toegankelijkheid is enorm, zoals blijkt uit onderstaande voorbeelden van bijeenkomsten en inbreng:

Stadsgesprekken georganiseerd door TopDelft en de Adviesraad Sociaal Domein (ASD) in juni en september 2022;
Burgerbrieven naar aanleiding van de behandeling in de commissie Sociaal Domein en Wonen in februari 2023 hoe uitvoering en invulling wordt gegeven aan de Agenda;
Film van het Inclusie Collectief Delft (ICD) met Bart, die doof is en vertelt waar hij in Delft tegenaan loopt en hoe het beter kan;
Brief van Stichting Samenwerkende Bonden van Ouderen (SSBO) aan de gemeenteraad van Delft in verband met de verkiezingen van 2022;
Rapport ‘In gesprek met de stad Delft. Op weg naar de Omgevingsvisie’ in opdracht van de gemeente Delft (Veldacademie, 2019);
Startbijeenkomst 5 oktober 2023. De meest vertegenwoordigde doelgroepen bij deze bijeenkomst waren ouderen, mensen met een mobiliteitsbeperking en mensen met een visuele beperking;
Ervaringswandeling Delft voor Elkaar, oktober 2023;
Gesprekken over de toegankelijkheid van Delft met: het ICD, TopDelft, Adviesraad Sociaal Domein (ASD), Stichting Samenwerkende Bonden van Ouderen (SSBO), Delft voor Elkaar, leden van het Toegankelijkheidsnetwerk, Middin, GGD Haaglanden, Herstelacademie Delfland, Werkse!, Pieter van Foreest, Reinier de Graaf Gasthuis, Museum Paul Tetar van Elven, Stichting voor Inclusie en discriminatiebestrijding (iDb), Jados, Humanitas, Delft Support, Sportfondsen Welzijn Delft, Stichting MEE, Sportraad, Lokale Horeca branche (KHN), Delft Marketing en anderen.

In Delft zijn veel organisaties bezig met het verbeteren van de toegankelijkheid. Om van elkaar te leren en samen te werken leggen we contact met deze Delftse organisaties. Eén van die partners is het ICD, een burgerinitiatief van inwoners met en zonder handicap. Ook met andere organisaties werken we samen, bijvoorbeeld met de Koninklijke Horeca Nederland afdeling Delft, de sportraad van Delft, de Cultuurtafel van Delft, werkgeversorganisaties en busvervoerder EBS. In co-creatie verlagen we de drempels, waardoor iedereen zich welkom voelt in Delft. We nodigen partijen van harte uit zich aan te sluiten.

Toegankelijkheidsnetwerk

Het Toegankelijkheidsnetwerk is in oktober 2023 tijdens de Week van de Toegankelijk gestart met als doel mensen met een beperking een stem te geven en de mogelijkheid om concreet aan de slag te gaan met de toegankelijkheid in Delft. Met deze ervaringsdeskundigheid zetten we in op een betere en sterkere binding met de stad. Het Toegankelijkheidsnetwerk is daarmee de basis voor het werken aan en met de Agenda. En het is een plek om signalen over toegankelijkheid te agenderen. Het netwerk staat open voor nieuwe signalen en goede voorbeelden.

Uit de ervaringswandeling in de Week van Toegankelijkheid in oktober 2023 kwam het signaal:

''Delft is niet zo toegankelijk, bij het station zijn veel fouten gemaakt''.

Een oplossing die een deelnemer van de ervaringswandeling gaf om zulke situaties in de toekomst te voorkomen was:

''Maak een panel van ervaringsdeskundigen''.

En dat hebben we gedaan.

Rol en organisatie van het netwerk

Na een oproep vanuit de gemeente Delft aan inwoners om aan te sluiten, is het Toegankelijkheidsnetwerk gevormd. De vraag aan het Toegankelijkheidsnetwerk was om ontoegankelijke situaties en plekken in Delft te signaleren en te agenderen. Daarnaast gaat het Toegankelijkheidsnetwerk ook (waar mogelijk) aan de slag op basis van de Agenda, samen met de gemeente en partners in de stad. En het Toegankelijkheidsnetwerk blijft een plek voor inwoners om mee te denken met de gemeente over toegankelijkheid. Inwoners die in eerste instantie niet snel op de voorgrond treden, krijgen de kans om bij te dragen. Hiermee hebben zij een stem. Samen leggen we een goede basis om een toegankelijk Delft te realiseren.

Het Toegankelijkheidsnetwerk bestaat op dit moment uit tien ervaringsdeskundigen die in Delft wonen. Daaromheen maakt nog een grotere groep inwoners met een beperking deel uit van dit netwerk. Veel doelgroepen waar het VN-verdrag zich op richt zijn vertegenwoordigd. Maar er is ruimte voor het netwerk om te groeien. Het streven is dat er binnen het Toegankelijkheidsnetwerk een brede vertegenwoordiging is vanuit de verschillende groepen uit Delft die een beperking ervaren. Wanneer een bepaalde vertegenwoordiging wordt gemist, wordt contact gelegd met deze doelgroep met de vraag om aan te sluiten bij het netwerk. Inwoners die een beperking ervaren die zich willen aansluiten zijn van harte welkom. Zo krijgt het Toegankelijkheidsnetwerk steeds verder vorm.

Het Toegankelijkheidsnetwerk komt eens per zes weken bijeen om signalen op te halen en te agenderen. De gemeente ondersteunt het Toegankelijkheidsnetwerk met bijeenkomsten, het leggen van contacten en door actief te ondersteunen bij het oppakken van verbetervoorstellen. De maatregelen in deze Agenda om de toegankelijkheid van Delft te verbeteren, zijn voortgekomen uit het Toegankelijkheidsnetwerk. In de loop van de tijd willen we dat de rol van de gemeente steeds meer faciliterend wordt en de rol van de leden van het netwerk steeds groter. Hierdoor blijven we bij het motto ‘Niets over ons, zonder ons’. Het Toegankelijkheidsnetwerk levert hiermee ook in de toekomst de input voor dit dynamische document.

Wilt u situaties van ontoegankelijkheid agenderen, goede voorbeelden delen of deelnemen aan het Toegankelijkheidsnetwerk? Mail dan naar: toegankelijkheid@delft.nl.

Ziet u een moeilijk toegankelijke stoep zonder aflopende rand? Zijn er plekken waar u er met een rolstoel, rollator of kinderwagen niet door kunt? Meld het de gemeente.

Rol gemeente

De gemeente vervult verschillende rollen als het gaat om toegankelijkheid. De gemeente is verantwoordelijk voor de toegankelijkheid als eigenaar van gemeentelijke locaties en gaat over de inrichting van de openbare ruimte. Hier is de gemeente aan zet om de toegankelijkheid te verbeteren. Ook heeft de gemeente vanuit wet- en regelgeving een faciliterende rol om inwoners met een beperking te ondersteunen. Denk aan de Wmo, jeugdwet en participatiewet. Tot slot heeft de gemeente een stimulerende rol om ervoor te zorgen dat mensen met een beperking kunnen meedoen. Maar ook om ervoor te zorgen dat inhoudelijke expertise over de thema’s beschikbaar is binnen de gemeentelijke organisatie. Daarbij is het de rol van de gemeente om personen te motiveren een ambassadeursrol te vervullen. Binnen de gemeentelijke organisatie en daarbuiten. Deze ambassadeurs zijn de verbinder tussen de gemeentelijke organisatie, de organisaties in de stad en het Toegankelijkheidsnetwerk en kunnen veranderingen versnellen. Ook werkt de gemeente met een ervaringsdeskundige in de rol van aanjager om het thema toegankelijkheid op de kaart te zetten.